De oppervlakte van De Hoge Veluwe was voor de Tweede Wereldoorlog beduidend groter dan nu het geval is.
Op de kaart van fig.16 is door arcering aangegeven welk gedeelte van het nationale park door de bezetter in beslag is genomen om Fliegerhorst Deelen aan te kunnen leggen. Bestond het park voor die tijd uit zo’n 6500 hectare, door de inbeslagname werd de oppervlakte met ruim zeshonderd hectare verminderd.
Aanvankelijk leek het er op dat het vliegveld na de oorlog weer aan het park de Hoge Veluwe zou worden teruggegeven maar toen ons land in 1948 tot de NAVO toetrad en als gevolg daarvan een aantal vliegvelden waaronder Deelen, in stand moest worden gehouden was de kans op teruggave verdwenen.
Directeur Bruning van de Hoge Veluwe is redelijk optimistisch gestemd over de kans dat defensie stukken van Deelen afstaat. In eerste instantie gaat het hem om circa veertig hectare tussen de landingsbaan en het park in. De heer Bruning is van plan een toekomstvisie op te stellen voor het geval Deelen in zijn geheel of gedeeltelijk aan de natuur wordt teruggegeven. ‘Daar schakelen we deskundigen bij in. De vraag is hoe het terrein in te vullen, met bos of met ruige stukken’. Zo wil de directeur het pleidooi voor het park kracht bijzetten.
Door defensie is formeel aan het park de Hoge Veluwe meegedeeld dat zij niet van plan is delen van het terrein af te staan. We hebben het terrein nodig voor onze eigen activiteiten, het is niet alleen landingsgebied voor helikopters maar ook oefengebied voor de Luchtmobiele Brigade.
De directeur van het park ziet het liefst dat het hele vliegveld als park kan worden ingericht. Daarmee wordt de situatie van voor de Tweede Wereldoorlog hersteld. ‘De Duitsers hebben in de oorlog een hap uit het park genomen om er het vliegveld op aan te leggen. Defensie is het vervolgens tot op heden ‘vergeten’ terug te geven’.
Als het park erin slaagt het aanpalende terrein langs de landingsbaan erbij te krijgen, wil het vervolgens gaan strijden voor het overige deel dat voorheen bij het park hoorde. ‘Wij willen het eerst in overleg oplossen. Pas daarna zullen we ons beraden op de vraag of we naar de rechter willen stappen. Als dat tenminste zin heeft’, zegt Bruning.
De Hoge Veluwe wil overigens wel eerst meer inzicht hebben in de vervuiling van de luchtmachtbasis. Naar aanleiding van de vondst van een vat vol gif stelt de luchtmacht daar een onderzoek naar in (De Gelderlander, 1995).
De onttrekking van het gebied aan de natuur duurt nog altijd voort. Pogingen van het bestuur van de Hoge Veluwe om de in beslag genomen gronden terug te krijgen liepen allemaal op niets uit. Tegenwoordig ligt de vliegbasis Deelen er nog steeds maar het militaire vliegbedrijf is tot bijna nul gereduceerd. Het hangt nu vooral af van de besluitvorming in Den Haag wat er met het terrein gaat gebeuren (De Gelderlander, 2000).

Fig. 16 Grenzen van De Hoge Veluwe in 1948. De arcering geeft de grootte aan van het voor de bouw van het vliegveld in beslag genomen gebied. De rode lijn geeft de grens aan van het terrein wat na de oorlog weer is terug gegeven aan het park. Bron: Gids De Hoge Veluwe 1948