de rails en het is een genot om met de lamp uit naar buiten te kijken. In Frankfort moet ik overstappen, dan naar Keulen en daarna morgenvroeg de trein naar Arnhem. Nog één keertje de slaapzak gebruiken en dan is het schluss.
Van deze reis blijft vooral één ding hangen en dat is de grote gastvrijheid die je in elk land weer ondervindt. Je ontmoet praktisch nergens ook maar enige vijandelijkheid, sterker nog, wij zouden er veel van kunnen leren. Hoe arm de mensen het vaak ook hebben, delen willen ze met je en het is niet zoals in Nederland; kom op visite maar voor het eten de deur uit s.v.p. In die maand dat ik op reis ben geweest heb ik van al die duizenden en duizenden mensen maar één vechtpartijtje gezien, dat was in Amman, Jordanië. En dit in landen waar men moet vechten om te overleven. De mensen gaan zeer sociaal met elkaar om en dat is iedere keer in elk land weer een prachtige gewaarwording want iedere keer dat je een land binnenkomt, behoor je plotseling ook tot dit systeem of je wil of niet en zal je je aan de gewoontes aan moeten passen met ook alle leuke kanten ervan.
Als je zo in de steden van Duitsland kijkt ziet het er ongelooflijk schoon uit. Veel auto’s en als je hier b.v. zonder werk komt te zitten loop je niet zo snel tegen een medemens op wat in het oosten wel gebeurd zodat je je daar minder snel alleen zult voelen. Daar krioelt het van de mensen, hier ook wel maar deze zitten ingepakt en dat is het verschil. Ik zit al een uur of 2 uit het raam te kijken en zit er echt van te genieten dat alles zo goed op orde is hier. Het zal wel even duren (hopelijk) voordat je er weer aan gewend bent en het gewoon gaat vinden.

om de aansteker weer in hun jaszak te doen, dan zegt er iemand wat tegen hem en hij blijft hangen. Op een gegeven moment roken ze allemaal en neemt niemand meer de moeite om de gang op te gaan. Overal op praktisch elke trein is het zo gegaan. Vooral hier in de Oostbloklanden roken ze tegen de klippen op, niet normaal meer.
Het blijken mensen uit Roemenië te zijn die werk willen zoeken in de bouw in Duitsland. Als je ziet hoe slecht deze mensen het hebben en veel moeite willen (moeten) doen om aan een beetje geld te komen, besef je pas hoe goed je het hebt in Holland. Ze laten de hele familie in de steek en het is gewoon gênant te zien dat de conducteur (Tsjechisch) ze nog 5 DM. per persoon afhandig maakt door te zeggen dat al de plaatsen gereserveerd zijn. Daar is natuurlijk niets van waar en dat weten zij ook wel door op te merken dat ze helemaal geen nota kregen. Toen deze mensen de coupe binnenkwamen moesten ze zo te zien eerst een soort schuwheid overwinnen want per slot van rekening ben ik een westerling en zij komen nu eigenlijk voor de eerste keer buiten hun land en in het westen.
Waar je ook komt ze zien overal tegen je op want jij bent voor die mensen een afgezant van het gebied waar overvloed is. Het westen is voor hen alles. Dat kun je ook goed zien aan de artikelen die in de winkels liggen, als er maar en westerse naam op staat moet het goed zijn. Je ziet totaal geen oostblokspullen meer in de winkels liggen. Een slechte zaak want er zijn zeer zeker ook goede oostblokartikelen.
We zijn nu in Nurnberg en het is 19.00 uur. Alle Roemenen gaan er hier uit. Het blijkt dat ze illegaal hiernaar toe zijn gekomen en dat ze een huis gaan bouwen. Daarvoor krijgen ze 1500 Dm In de maand en wonen in een soort containers voor 4 personen. Ze zijn door een Duitse aannemer hiernaartoe gehaald omdat het een stuk goedkoper is dan de Duitse arbeiders die hier natuurlijk niets van moeten hebben.
Veel lol gehad onderweg en met ze meegegeten (onder andere hete pepers, alles zelfgemaakt). Een foto van ze gemaakt die ik opstuur naar hun adres in Roemenië voor de vrouw en kinderen.
In Duitsland zag alles er weer een stuk schoner uit, de ramen waren weer doorzichtig en er was weer water in de w.c.’s. Hier na Nurnberg flitst de trein over

Dit is b.v. een halve liter bier, een fles cola, een zak pinda’s of chips, enz. enz. Hij weet het zo te brengen dat niemand geld terug krijgt van b.v. 10 mark maar allemaal tot dat bedrag bestellen. Ze krijgen van alles in de handen gedrukt en het is nog goedkoop ook, dus wat kan het hun bommen.
Aangekomen te Praag en de trein richting Duitsland gaat de volgende dag dus mooi even de gelegenheid om Praag te bekijken. Eerst een hotelletje opzoeken maar hoe je ook zoekt er zijn alleen grote en dure hotels. Een jeugdhotel was er wel maar die was dicht. Ik had 20 dollar gewisseld maar dat is niet genoeg voor een kamer. Op straat heb ik iemand aangesproken en het bleek een glasslijper te zijn die wel een vriend in een café had die ook kamers verhuurde. Wij naar het café, een bier besteld maar geen vriend aanwezig. Na verloop van tijd kon ik toen bij de glasslijper op de grond slapen als ik dat niet erg vond. Ik had toch een luchtmatras bij me dus dat maakte niet uit. Voor het slapen gaan heeft hij al zijn kunnen laten zien op een glas en het mij cadeau gegeven.
Donderdag 4 maart. Goed geslapen, de glasslijper een beetje geld gegeven en de stad gaan bekijken. Een wonderschone stad dit Praag. De huizen zien er mooi uit, hebben veelal frisse kleuren (zacht rosa/blauw/licht-bruin) en zien er heel schoon uit. Dat hier veel toeristen komen merk je doordat het vergeven is van wisselkantoortjes en dure artikelen in de etalages. Die had ik niet nodig, wat ik nodig had was een bakker en die kon ik nergens vinden. Dan maar wat eten bij McDonalds, ook lekker. Daarna weer op weg naar het station. Dit is een moderne ruimte die helemaal onder de grond ligt met ontelbaar vele winkeltjes en restaurantjes.
Het is ongelooflijk hoeveel mensen met een fles bier je hier ziet lopen. Er lopen ook nogal wat ongure types en er zijn er behoorlijk wat aangeschoten. Ik ben in de trein gaan zitten en op een gegeven moment is de hele coupe volgelopen met mensen die allemaal roken. Ik denk er over om maar te verhuizen want de ervaring heeft me wel geleerd dat het er op een gegeven moment toch van komt dat ze in de coupe roken. Het begint er zo mee: Ze staan op om in de gang te roken, dan steken ze hem vast aan in de coupe

werkt ook hier niet en het is binnen net zo koud als buiten. De lok en wagen zijn niet op elkaar afgestemd maar misschien veranderd dat zo meteen. Het is toch te gek dat je uren en uren in een totaal onverwarmde trein moet reizen. Hoe kunnen ze ooit concurreren met het vliegtuig?
Ik mocht le klasse zitten zodat ik veel ruimte heb om te slapen. Voorlopig zit ik hier eerst een tijdje met de slaapzak om me heen en het licht uit zodat ik misschien wat van het schieten kan zien zo dadelijk in Joego-slavië.
Woensdag 3 maart. De hele nacht is het bitter koud geweest, geen verwarming en buiten gierde een sneeuwstorm. Van de oorlog heb ik niets gezien behalve één keer, toen er op ons geschoten werd, maar door koen optreden van mij bleef dat zonder gevolgen. Ik zag namelijk de kogel (tankgranaat) en opende snel aan weerskanten de ramen zodat hij zonder te ontploffen ons passeerde. Ik ben nu hier de held van de dag en moest ook voor de t.v. maar heb daar geen tijd voor.
Je merkt niets van de oorlog, iedereen gaat normaal naar zijn werk en praat en lacht. Eenmaal is een MP door de trein gelopen en verder niets. Nu is het wel zo dat de eerste helft tot Belgrado ’s nachts is afgelegd en nu ben ik bezig aan de tweede helft. Uitgebreide stukken vlakland met heel af en toe een boerderijtje. Bij de grens; grote controle, over de grens; grote controle, bij beide controles stonden we 3 kwartier stil en het is ongelofelijk wat een tijd er iedere keer bij de grenzen verloren gaat. Om 18 uur zijn we weer een grens gepasseerd. We zitten nu in Tsjecho-Slowakije en heb net een noodrantsoen naar binnen gewerkt. Al de tijd heb ik enkele noodrantsoenen bij me gehad en die kan ik nu wel gebruiken. Het was goulash met aardappelen, heerlijk. Het was wel koud maar smaakte er niet minder om. Vanmiddag had ik de groentemixture van Judith opgegeten, ook koud maar smaakte ook voortreffelijk. Om een uur of 22.00 zijn we in Praag en dan maar even kijken of er een verbinding is met Duitsland.
In Brno aangekomen en daar doet een man goede zaken met een kar langs de trein. Alles wat erop ligt kost 1 mark.

Dinsdag 2 maart. Om 6 uur wakker gemaakt door een stel vrouwen die naar de fabriek toe moesten en ook wel graag een plaatsje wilden hebben.
Het is grauw weer buiten en het blijft maar sneeuwen. Aangekomen in Sofia en gelijk omringd door gasten die geld wilden wisselen. Geld wisselen hoefde ik niet maar 50 dollar klein maken deden ze ook maar al te graag. Dat wilde ik wel i.v.m. het visum voor Roemenië betalen anders krijg je de rest in Roemeens geld terug en daar heb je niets aan. Voordat ik het andere geld te pakken had, gristen ze me de 50 dollar uit mijn handen en duwden daarvoor in de plaats wat terug. Het ging zo bliksemsnel in z’n werk dat ze al 5 meter weg waren, (er stonden ook nog zo’n 10 mensen om me heen) en er niet zo snel achterheen kon gaan tussen die handlangers door. Weg 50 dollar, 1 dollar had ik er voor in de plaats gekregen. Daarna eerst een goede route naar huis uitgezocht.
Dat hele stuk naar Boekarest in Roemenië daar had ik niet zoveel zin in. Het is een grauw land en het is een stuk omrijden. De rechtstreekse trein naar Boedapest/Praag/Berlijn gaat dwars door Joegoslavië en daar heb ik maar een kaartje voor gekocht. Dat stuk door Joegoslavië kostte me maar 15 dollar plus dat ik geen visum meer nodig heb voor Roemenië. Dat maakt het verlies van die 50 dollar weer een beetje goed. Daarna de stad ingetrokken.
Ik had de tijd tot 22.00 uur voor de trein ging. Aangezien ik op de heenreis al door enkele plaatsen was getrokken verwachtte ik er niet veel van. Maar wat een verschil. Je kon echt merken dat het communistische juk was afgeworpen. Overal zijn de mensen voor zichzelf een zaakje begonnen, allemaal westerse waar, veel modezaken, elektrische (Philips voorop) artikelen en veel restaurantjes met coca cola en dergelijke. De stad is ook niet zo groezelig en smerig zoals centraal Bulgarije. Alleen een fotozaak waarin ze ook statieven verkochten heb ik niet kunnen vinden. Het lijkt erop dat de mensen trots zijn op hun vrijheid en wat ze al tot stand hebben gebracht in zo’n korte tijd.
Ik zit al ruim een uur in de trein richting grens waarvan lok gewisseld gaat worden
De verwarming

Ondertussen is er een Griekse familie in de coupe gekomen en deelt een soort koek uit. Het is net quiche (kaas/vleeskoek uit Frankrijk). Er is al 3 maal van bemanning gewisseld en iedere keer moet ik weer uitleggen waarom ik geen kaartje heb. Maar het lukt me nog iedere keer en zo hobbel ik Griekenland door. Veel hoge bergen en af en toe een stuk langs de middellandse zee.
Aangekomen te Thessaloniki in het noorden van Griekenland realiseer ik me plotseling dat mijn visum voor Bulgarije maar voor één richting geldig was en die is al opgebruikt. Nu zit ik om 23.30 uur in de trein richting grens van Bulgarije en ben benieuwd wat er nu weer gaat gebeuren. Ik kan als het misgaat ook weer teruggaan naar Thessaloniki en daar de trein via Joegoslavië nemen, dat kost me alleen wel geld want daar heb ik geen vrijvervoer.
Nou ze zijn geweest hoor, het duurde langer dan ik gedacht had. Het was al 4 uur en ik dacht dat we al bijna in Sofia zaten, bleken we pas bij de grens te zijn. Veel ellende in deze trein. De kachel is kapot en iedereen zit te rillen. Ik heb mijn slaapzak gepakt en om me heen geslagen. Van slapen komt niet veel. Eerst dacht ik oké als ik dan toch weer een visum aan moet schaffen, dan hoogstens voor 10 dollar, maar hoe later en kouder het werd, innerlijk verhoogde ik het bedrag al tot 70 dollar als ik maar niet weer dat hele eind terug moest. De schade bleef beperkt tot 20 dollar. De man van de douane vroeg: Duitsmark? Dollar? Toen ik zei van dollar begonnen zijn ogen te glimmen. 21 dollar zei hij maar toen ik 20 gaf was het ook goed, had hij denk ik ook weer een goede dag. Vandaag maar eens in Sofia kijken of ze er ook Russische statieven hebben. Deze zouden wel eens spotgoedkoop kunnen zijn als je betaald met dollars want die zijn goud waard hier.
Het raadsel van de verwarming is ook opgelost, het bleek dat ons rijtuig stoomverwarming heeft en die kon de Griekse locomotief niet leveren. Nu de Bulgaarse dus wel, heb ik voor niets aan al die draden in de schakelkast lopen trekken.

In het vliegtuig alles vlot verlopen. Een medevliegtuig gezien op ongeveer 700 meter afstand die wij heel langzaam inhaalden. Met uitstappen wel weer aan de kou wennen. In Egypte nog een verbrand gezicht (neus) opgelopen terwijl het hier maar een graad of 10 is. Een hotelletje genomen en de stad bekeken. Het uitzicht vanuit mijn kamer is prachtig; recht op de Acropolis die verlicht wordt door schijnwerpers. Athene is wel even wennen na Cairo, zeer rustig en schoon. Het heeft niet de gezellige drukte van de Arabische steden. De restaurants zien er weer proper uit en ik heb zelfs een halve liter heerlijke koude melk gedronken.
Maandag 1 maart. Vanmorgen was ik vroeg wakker en ben maar naar het station gelopen. Om 10 uur ging er een trein naar Thessaloniki die daar ’s avonds aankomt waar ik weer over kan stappen naar Sofia in Bulgarije. Het is hier één of andere feestdag en de banken zijn dicht dus geen geld voor een treinkaartje.
Een beetje aan de conducteur uit proberen te leggen hoe het zat en dat ik toch wel graag mee wil. Hij snapte het niet helemaal maar ik moest de trein maar in want we vertrokken. Een tijdje in het gangpad gebivakkeerd en daar kwam hij. Nee, ik moest een kaartje kopen en betalen met vreemd geld was ook goed. Maar dat had ik niet behalve Egyptische ponden en die kon hij niet gebruiken.
Er zijn 3 conducteurs op deze trein, 2 doen het werk en 1 heeft een bureautje in de bagageafdeling. Daar moest ik naar toe en het hele verhaal vertellen. Toen hij hoorde dat ik ook bij de spoorwegen werkte werden de flessen wijn te voorschijn gehaald en moest ik drinken. Van betalen was geen sprake meer. Ik moest le klasse gaan zitten en alles werd verder geregeld. Nu heb ik dus op mijn nuchtere maag een paar glazen wijn op en voel ze goed zitten. Gelukkig kan ik nu rustig zitten en om me heen naar Griekenland kijken. De eerste 9 uur kom ik de trein niet uit.
Griekenland heeft hoge bergen en we rijden nu tussen bergpassen door waarop nog sneeuw ligt. Ook is er nog veel bos (wat ik niet verwacht had).
De trein is helemaal volgelopen met mensen en mijn coupe zit nu ook vol met 2e klassers. Maar de conducteur maakt hier korte metten mee en jaagt iedereen eruit.

een keertje. Daarvandaan pak ik dan de trein terug. Deze vliegtocht kost me ongeveer f 480 en dat is toch een aanmerkelijk stuk minder dan naar Casablanca. Wat ik nog aan tijd overhad, heb ik besteed aan het zoeken van cadeautjes voor Martina, de kinderen en voor mijn schoonouders. Het valt niet mee want het zijn eigenlijk allemaal flutdingen die ze hier verkopen. Wat moeten ze nu met een stenen piramide?
Ook nog langs een hotel met Russen gekomen en hier weer hetzelfde als in andere steden, ze waren met de bevolking aan het handelen voor artikelen die ze mee brachten uit Rusland en hier probeerden te verkopen.
Zondag 28 februari. Je ziet hier veel jongens die hand in hand of pink aan pink lopen. Ook gearmd zie je veel. Niet dat ze homo zijn, het is zo’n beetje de gewoonte. Er wilde me eentje een glas thee geven en gaf me gelijk een arm om me mee te nemen. Daar loop je dan, opgelaten terwijl zij dat heel gewoon vinden. Het zijn ontzettend sympathieke mensen en dat is al zo vanaf Turkije tot nu toe, buiten Israël dan. Het zijn er alleen zoveel.
Naar het reisbureau geweest en natuurlijk klopte de prijs weer niet, die was 40 dollar hoger. Waar je ook komt, er staan hordes mensen in die bureau’s en maar één die er werkt, de rest kijkt apathisch om zich heen of houdt die ene van zijn werk zodat je weer een hele morgen kwijt bent.
Dan op naar het vliegveld, het oude. Er is ook een nieuwe. Met een busje ernaar toe en dit is het helemaal hoor. Je lekker laten vervoeren en of het nu per trein, bus, auto, boot of vliegtuig is, maakt niet uit, als je maar vooruit komt. Deze stad heeft me al teveel tijd opgeslokt.
Ik ben nog steeds aan de diarree en flink ook. Zoals ik al dacht heeft heel Egypte hier last van want voor ik met het vliegtuig ging nog even naar de w.c. Deze ruimte bestond uit kleine hokjes afgescheiden door een wandje van 1,5 meter hoog en verder alles open. Wat je daar hoorde, het was letterlijk en figuurlijk een kakofonie van geluiden.

even alles in 4 voud invullen en 4 pasfoto’s erbij. Dat is niet leuk, ik heb er maar 3. Kan niet, het moeten er 4 zijn. Ambassade uit op zoek naar een fotograaf. Eindelijk gevonden alles klaar gezet, trekt hij de film van de polaroid camera in tweeën. Een hoop gehannes later lukte het toch. Terug op de ambassade om het af te handelen. Het visum gelijk geven? Hoe kom je daar nu bij, het duurt minimaal een week. Dus gelijk afgetaaid naar een reisbureau om een vliegreis naar Marokko te nemen en daarvandaan over te steken naar Spanje, voor Marokko heb je als Nederlander immers geen visum nodig.
Trouwens om een taxi naar de ambassade te nemen is ook een verhaal apart. Je stapt in en zegt waar je heen moet, dat verstaat hij niet, dan laat je het papiertje met adres erop zien, maar hij leest alleen Arabische tekens, dus dit snapt hij ook niet. Dan maar langzaam over straat rijden en uit het raampje roepen of er iemand is die Engels kan. Tot bij een politieman die ook mee gaat helpen zoeken. Na een tijdje vind je er wel een en dan blijkt dat Algerije in het Engels een hele andere klank heeft als in het Arabisch. Maar goed, na verloop van tijd kom je er wel.
Op zoek dus naar een reisbureau. Die zijn er genoeg maar je moet er net wel een goedkope tussenuit halen. De goedkoopste gevonden maar toen bleek het vliegtuig lx per week te gaan en dat was gisteren dus. Dan maar wat anders. Via Madrid en dan naar Casablanca kan ook, kost 650 dollar = F1200;00. ik schrok me rot. Maar hoe je het ook draaide of keerde dit was de enige oplossing om via Marokko te gaan. (naar Madrid was dezelfde prijs). Al mijn geld gewisseld en het kaartje in orde laten maken. Dat duurde wel een uur, toen kwam de loopjongen ergens vandaan gerend met mijn kaartje in zijn handen en vertelde dat je voor Marokko toch een visum nodig hebt. Ik baalde als een stekker maar aan de andere kant vond ik het wel fijn want 1200 gulden is toch wel veel geld. Om nu terug te komen op het Europese vasteland heb ik de goedkoopste trip genomen en die is naar Athene in Griekenland. Dan zie ik dat land tenminste ook nog

de andere steden, veel hoogbouw waar vanaf de mensen gewoon hun vuilnis naar beneden gooien. Ze leven hier op één grote vuilnishoop. In de kleine watertjes die ook vol met vuilnis liggen spoelen de mensen rustig hun bestek af. Dat hier nog geen ziektes uit zijn gebroken is me een raadsel. De stad is tamelijk groot met 1.5 miljoen inwoners en ziet er nogal Europees uit. Voor de kust ligt het eilandje Pharus waar een lichttoren van 120 meter op stond. Dit was één van de wereldwonderen en ligt nu ergens op de zeebodem. De terugweg heb ik de bus genomen en die ging door de woestijn, een mooie rit. Klokslag zonsondergang werd de video uitgezet (ontzettend kinderachtige films hebben ze hier) en de radio aan om het signaal te kunnen horen zodat ieder kon eten. Vandaag ben ik niet 100% in orde en om 21.00 uur lag ik al weer in bed, ik had geen zin in al die mensen die mét je willen praten zonder dat ze een andere taal spreken.
Zaterdag 27 februari. Zo, even opschrijven wat we vandaag hebben gedaan. Het is nu 24.00 uur en ik kom net weer terug van de piramiden. Die liggen op zo’n 15 km. afstand en dat heb ik lopend gedaan. Alleen toen ik er aankwam gingen de lichten die er op schijnen uit en moest iedereen wegwezen, sluitingstijd.
Op foto’s zie je de piramides altijd alleen in het zand staan, nou vergeet het maar, er staat een hele woonwijk achter die begint op ongeveer 100 meter afstand van de voet van de eerste piramide en die doorloopt tot aan de andere kant van Cairo. Een enorm grote stad. Op de weg ernaartoe loop je langs ontelbare stalletjes en winkeltjes. Hier verkoopt de ene helft van de Egyptenaren hun spullen aan de andere helft, ze houden elkaar in evenwicht. Er stond veel wind en er kwam een flinke lading woestijnzand in de stad terecht. Nu is zo’n theedoek wel makkelijk want het zand kruipt overal in.
Vanmorgen begonnen met op te bellen naar de Algerijnse ambassade of ik lang op een visum moet wachten of hem gelijk kon krijgen. De vrouw aan de telefoon kon de benodigde persoon niet verstaan, de leiding was slecht en ik moest er maar naar toekomen. Daar gekomen zei de man bij de deur dat ik het visum gelijk mee zou krijgen, alleen